De gemeente Alkmaar wil meer soorten dieren en planten in en rond de stad. In het groenbeleidsplan heeft ze de ambitie uitgesproken om de biodiversiteit te bevorderen. Stichting Animo is van mening dat voor Park Oosterhout een aangepast beheer wenselijk is, omdat dit zal bijdragen aan het versterken van de biodiversiteit in de regio. Het groenbeheer van Park Oosterhout moet worden aangepast om de doelstelling van de gemeente Alkmaar te behalen, daarom heeft stichting Animo Bureau Endemica benaderd voor inbreng van ecologische kennis en ervaring.
Park Oosterhout heeft al aardig wat ‘natuurvriendelijke elementen’ en is daarmee zeker goed op weg. Het park heeft op sommige plekken een redelijke variatie in soorten en biotopen. Zo zijn er in de voedselrijke boszomen een aantal plaatselijk zeldzamen of bedreigde plantensoorten te vinden (gevlekte dovenetel, daslook, holwortel, vingerhelmbloem). Echter bestaat het park voor ongeveer een kwart uit grasland, wat erg soortenarm is door het frequente maaibeleid. Verder zijn er veel steile oevers aanwezig en het voorkomen van bloemrijke ruigten is zeer beperkt. Door de jaren heen zijn wel enkele bijzondere voorzieningen aangelegd zoals oeverbakken, insectenhotels, vleermuiskasten, een vlindertuin, vleermuiskelder en een paddenpoel. Ondanks deze waardevolle toevoegingen lijkt de algehele soortendiversiteit laag.
Het wensbeeld van ANIMO voor de Oosterhout is een klimaatbestendig stadspark met hoge biodiversiteit en recreatieve belevingswaarde. Want een biodivers stadspark biedt oplossingen voor tal van hedendaagse problemen als hittestress, wateroverlast, gezondheidsklachten en achteruitgang van de biodiversiteit. Daarom adviseren wij een harmonisch parkbeheer waarbij duurzaamheid, diversiteit en dynamiek centraal staan. Dat wil zeggen dat de Oosterhout door middel van een duurzaam beheerplan groen moet blijven, dat de verschillende functies die aan de Oosterhout zijn toebedeeld ook vervuld worden met daarnaast zoveel mogelijk diversiteit zijn in soorten (biodiversiteit) en structuur (afwisseling bomen-struiken-kruiden-water) en dat er bij het park- en groenbeheer aandacht moet zijn voor het feit dat de wensen van de gebruikers kunnen veranderen.
Ons advies om dit wensbeeld te realiseren is ten eerste om het maaibeleid aan te passen en om de intensief gemaaide delen die niet tot nauwelijks door mensen worden gebruikt, ecologischer te beheren en beheer te richten op faunarijk grasland. Ook groenbermen langs watergangen en verbindingspaden zijn interessant voor beheeromvorming. Deze beheeromvorming moet vooral bestaan uit extensiever maaien, maaien op verschillende tijdstippen en maaisel afvoeren. Dit zal zorgen voor een betere verbinding tussen verschillende deelgebieden (zoals vlindertuin en avonturenheuvel). Een tweede advies is om zoveel mogelijk soortenarme oevers en oeverbakken om te vormen naar natuurvriendelijke oevers. Dit zijn oevers met een flauw talud (minimaal 1:5), zonder oeverbeschoeiing en met onregelmatige plasdras-plekken, door de geleidelijke overgang van land naar water is dit ecologisch gezien een erg dynamische zone.
De watergangen in Park Oosterhout (links) omvormen naar natuurvriendelijke oevers (rechts) zorgt voor een dynamische oeverzone waar veel soorten van profiteren.
Het is ook aan te raden om de paddenpoel aan te pakken. Om de geïsoleerde poel te versterken, is het belangrijk om enkele extra poelen aan te leggen en deze goed te onderhouden. Ook de vlindertuin ligt momenteel erg geïsoleerd van de rest van het park. Om de afname van vlinders tegen te gaan is het essentieel om de vlindertuin en de avonturenheuvel te verbinden met elkaar en de rest van het park door middel van bloemrijke bermen welke voorzien in de behoefte van vlinders, bijen enz.
Bloemrijke bermen zorgen voor verbinding tussen losse elementen binnen Park Oosterhout.
Verder gaat het vooral om het uitbreiden en beheren van zomen, terugzetten van braamstruweel, het aanleggen van takkenhopen als schuil- en winterrustplaats voor kleine zoogdieren en het plaatsen van broedgelegenheid voor eenden. Om ervoor te zorgen dat vleermuizen gaan overwinteren in de vleermuiskelder zijn een aantal kleine aanpassingen wenselijk, zoals snoeien van de bramen bij de ingang, opruwen uitvliegopening, kieren in wandkasten dichten en afspelen sociale roep. Tot slot kan het vernieuwde park worden gebruikt voor natuureducatie vanuit de kinderboerderij en als onderdeel van het lespakket op de Mathiasschool en PCC Oosterhout.
Bovenstaande aanpassingen in beheer en inrichting zullen bijdragen aan het verhogen van de biodiversiteit in stadspark Oosterhout en meer belevingswaarden van omwonenden en leerlingen.
Kleine aanpassingen aan de aanwezige vleermuiskelder (links) stimuleren de overwintering van de gewone grootoorvleermuis (rechts).
Download hier het onderzoek
