Binnen Bureau Endemica zijn wij bezig met het verruimen van onze kennis van wilde bijen. Op 17 juni 2023 vond Jorg Schagen een bijzondere soort in de duinen van Bergen. Het ging om een vrouwtje Driedoornige metselbij (Hoplitis tridentata). Deze soort was nog nooit eerder in Noord-Holland waargenomen. Tevens werden andere leuke soorten gezien zoals de prachtige Bont gekleurde Grote kegelbij, een soort die parasiteert op behangersbijen. Dit jaar heeft EIS-Nederland gevraagd om meer informatie te verzamelen over de Duinmaskerbij, een specifieke zeereep soort. Op verzoek van PWN ging Jorg daarom in het Noordhollands Duinreservaat op zoek naar deze soort die daar in het verleden wel eens gezien is. Hij vond dus niet alleen de Duinmaskerbij terug maar ook nog eens een nieuwe soort voor Noord-Holland. Dit was de trigger voor andere bijenkenners om beter te gaan kijken en twee dagen later werd de Driedoornige metselbij ook in de Kennemerduinen gevonden. De soort lijkt dus met een opmars uit het zuiden bezig te zijn.
Als je al jaren lang naar bijen kijkt, leer je om op de allerkleinste details te letten, immers elk bijtje van de ruim 350 ‘wilde’ soorten in ons land verschillen van elkaar en het voorkomen is ongelooflijk divers. Nieuwe vondsten van een soort maakt het zoeken naar bijen erg interessant. Vanwege klimaat veranderingen kan men soms een bij tegenkomen die voorheen alleen Zuid Limburgse voorkwam, zoals de Driedoornige metselbij, maar nu dan ook in Noord-Holland te vinden is. Andere bijen, voornamelijk sommige hommelsoorten, kunnen vanwege de steeds aanhoudende warme zomers, mogelijk verdwijnen. Aanhoudende hitte is voor zo’n soort niet uit te houden.
Als geen andere insectengroep zijn bijen een uitstekende graadmeter voor goed ecologisch beleid, veel soorten stellen hoge eisen aan ideaal habitat en zijn daardoor inzetbaar voor betere natuurbescherming. Ruim de helft hiervan staat op de Rode Lijst van bedreigde soorten. Niet voor niets heeft Bureau Endemica dan ook het Bijenconvenant ondertekent en we proberen aandacht te krijgen voor deze belangrijke soortgroep als onderdeel van onze biodiversiteit. Dit resulteert in onder meer advies voor het bijenvriendelijk inrichten van nieuwbouwlocaties en bijenvriendelijk beheer van de openbare ruimte. Meer aandacht en voorlichting over bijen kan de Nederlandse bijenfauna hopelijk een zetje in de goede richting geven.
Vanaf volgend jaar, als de Wet natuurbescherming opgenomen is in de nieuwe Omgevingswet komt er vanwege de specifieke zorgplicht meer aandacht voor Rode Lijst-soorten. volgens Artikel 11.28. Voor flora- en fauna-activiteiten houdt deze plicht in ieder geval in dat voorafgaand aan het verrichten van de activiteit wordt nagegaan of er aanwijzingen zijn van de aanwezigheid op de locatie waar de activiteit wordt verricht of in de directe nabijheid van die locatie van Rode Lijst-soorten. Er moeten dan passende preventieve maatregelen worden getroffen om de nadelige gevolgen van ter plaatse uitgevoerde activiteiten te voorkomen.
Op bijgaande foto zie je bovenaan het vrouwtje Driedoornige metselbij. Linksonder een mannetje Duinmaskerbij en rechtsonder de Grote kegelbij.
